Trần Đức Tiến: GÀ GÁY TRÊN ĐẦU NGỌN TRE

NGUYỄN HIỆP

May cho tôi là vẫn đang sống ở miền quê, mà có ra phố, có áo xống nai nịt, lên xe xuống ngựa gì đi nữa thì cái tính “nha quệ” của tôi cũng không thay đổi, đã thành máu thịt, nhờ vậy mà tôi vẫn thói quen tính thời gian: gà gáy, đứng bóng, chạng vạng… và yêu những bài hát làng quê mộc mạc. Trong làng bây giờ tìm không ra ngọn tre nào nhưng chỉ cần nghe tiếng gà gáy thôi là người cứ như bị ai bắt mất hồn.

          “Bà bà mẹ quê!
         Gà gáy trên đầu ngọn tre
         Bà bà mẹ quê!
         Chợ sớm đi chưa thấy về”…

Ở chỗ tôi có bà bán hàng rong cứ độ gà gáy là đến gõ cửa từng nhà, đều đặn mỗi ngày. Thoạt đầu hơi phiền, sau thành quen, mà đã quen thì dễ chịu. Mỗi khi thấy dáng bà già người Quảng quang gánh gõ cửa là tôi chợt nhớ câu hát xưa. Tôi lẩm nhẩm hát một mình mà trong lòng da diết nỗi nhớ. Má tôi dáng cao ráo hơn bà, lưng chưa còng như lưng bà nhưng sao ánh mắt của các bà mẹ quê lại giống nhau đến lạ. Dường như cùng một hoàn cảnh, cùng một nỗi lo, cùng một tâm thế sống ở đời thì ánh mắt con người ta sẽ giống nhau. Bà đặt gánh xuống trước sân nhà tôi, hàng bán thay đổi khi thì mấy nải chuối khi thì chục trứng gà so, nhưng ánh mắt ấy thì chỉ một, ánh mắt cam phận, chịu đựng, ánh mắt của đức hy sinh.

“Bà bà mẹ quê!
Gà gáy trên đầu ngọn tre”

Mỗi khi hồi tưởng về má, kí ức tôi bao giờ cũng gắn cái dáng tần tảo, tay liền tay, chân liền chân ấy nhiều nhất trong thời khắc gà gáy. Từ khi tôi biết quan sát cuộc sống và có được trí nhớ nhất định thì tôi đã biết má tôi luôn thức dậy khi “gà gáy trên đầu ngọn tre”. Và phải chăng tất cả các bà mẹ quê đều như thế. Gà gáy, thức dậy nhóm bếp nấu ấm nước, vói cái nồi đồng vo gạo bắc lên ông Táo kê bằng ba cục gạch, khi mọi người trong nhà thức dậy thì nồi cơm đã ghế, đáy nồi vùi trong tro ấm, mấy cục than hồng trên nắp nồi cũng vừa riu riu se se, hương thơm cơm lúa mới đã ngào ngạt trong nhà… Tôi vẫn còn giữ cái nồi đồng ấy của má trên chiếc kệ sách như một báu vật. Mấy chiếc nồi đồng của má tôi không đủ bộ, ngoại tôi đầy đủ hơn, kể cả các loại nồi chỉ dành cho giỗ chạp hoặc lễ hội lớn, ngoại kiên quyết không dùng cái gì khác để nấu nướng ngoài nồi đồng, trên giàn hong củi của gian bếp nhà ngoại đầy các loại nồi đồng lớn nhỏ đủ cỡ, từ nồi một đến nồi bung bốn quai. Mỗi sáng sớm, tôi thường bị cái tật xấu đói, “con mắt to hơn cái bụng”, hay càu nhàu “má nấu ít cơm quá!” thì má lại xoa đầu: “đừng lo, nồi Thạch Sanh đó”. Và quả thật, lần nào tôi cũng kềnh cang cái bụng mà nồi vẫn chưa hết cơm. Cơm nồi đồng giữ được hương thơm và hạt cơm ráo đều, màu của lớp cơm cháy vàng cũng vô cùng hấp dẫn. Chiếc nồi đồng không chỉ là một công cụ đun nấu mà nó còn là một phần văn hoá vật chất trong cuộc sống ở làng quê. Tiếng gà gáy, chiếc nồi đồng và hình dáng quá thương của má tôi luôn là một phần quan trọng trong kí ức tôi, chỉ cần nghe tiếng gà gáy là tất cả lại tràn về, đẫm thấm.

Chân núi Tà Cú

N.H

Trần Đức Tiến

Trang

Các chuyên mục:

Thứ Bảy, 12 tháng 2, 2011

GÀ GÁY TRÊN ĐẦU NGỌN TRE

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét